Voordat je een bepaalde techniek toepast, is het belangrijk om eerst uit te zoeken waarom je uitstelt. Het is heel belangrijk om te snappen wat onze hersenen doen bij het uitstelgedrag. Onze hersenen kiezen altijd voor het fijne en hebben de neiging weg te gaan van het pijnlijke weg te gaan. Ze gaan dus weg van een onprettige situatie en gaan zoeken naar een situatie die op dat moment fijner is.
Ik zal je hiervoor een voorbeeld geven: Wanneer jij bezig bent om een ingewikkelde mail te sturen naar je leidinggevende, kunnen er allerlei gedachtes rondgaan in je hoofd. Je kunt je constant afvragen of je wel het juiste schrijft of misschien ben je wel bang dat ze boos wordt omdat je het niet goed hebt gedaan.
Wanneer je veel van deze gedachten hebt, kan het gebeuren dat dit een naar gevoel bij je oproept. Op een gegeven moment wordt dat gevoel te overheersend. Wanneer dit gevoel te lang aanhoudt, raakt het overprikkelt.
Exact dat is het moment dat je onderbewuste gaat ingrijpen. Het wil er voor zorgen dat jij niet overprikkelt raakt en trekt je weg bij het ‘pijnlijke’ en gaat op zoek naar iets wat op de kortere termijn fijner is. Bijvoorbeeld scrollen op je telefoon of een Netflix serie kijken. En voila, uitstelgedrag is geboren!
Het horrorscenario
Een mooie oplossing toch van je onderbewuste? Ja, mits de gedachten die je hebt terecht zijn. Alleen vaak zijn die niet terecht en is het maar een verhaaltje die jijzelf hebt geproduceerd. Een horror- of doemscenario noem ik het.
We zijn als mens heel goed in dit soort scenario’s bedenken en het zorgt er heel vaak voor dat we niet gaan doen waarvan we weten dat we het eigenlijk wel moeten en/of willen doen.
Om te achterhalen waarom je uitstelgedrag vertoont en er zo voor kan zorgen dat je het kan tackelen, zul je het eerst moeten onderzoeken. Dat kan aan de hand van de onderstaande 5 vragen. Ik behandel deze techniek ook altijd in mijn masterclass over uitstelgedrag. Mocht je het graag in de praktijk meemaken, neem dan even contact met mij op om te kijken wanneer de volgende masterclass plaatsvindt.
Met deze vragen kijk je naar wat het je zou kosten(pijn) en wat het je oplevert(fijn). Je verlegt hierbij de aandacht van de korte naar de lange termijn. Je zult merken dat wanneer je hersenen een ander scenario zien, jij veel minder geneigd bent om uit te gaan stellen.
Onderzoek je uitstelgedrag met deze 5 vragen
Met deze vragen kun jij onderzoeken waarom je uitstelt
1. Welk plezier brengt het niet doen mij?
Met andere woorden, wat is het fijne aan het feit dat je nu uitstelt. En ja, er is altijd iets fijns aan het uitstellen, anders zou je het namelijk niet doen. Als we even het voorbeeld van die e-mail aan die leidinggevende er weer bij pakken: Het is prettig dat je even geen stress voelt en ontspannen naar een filmpje kan kijken.
2. Welke pijn zou het WEL doen me brengen? Welk ongemak, risico of andere vorm van pijn vermijd je door het niet te doen?
Welke (potentiële) pijn ga je uit de weg? Ben je bang voor een negatieve reactie of denk je dat je veel spelfouten gaat maken? Welk (horror)scenario schrijf jij hier?
Nu je deze twee vragen hebt beantwoord en je dus duidelijk hebt wat het pijnlijke en het fijne is waar jij je op focust, gaan we nu de aandacht verleggen.
3. Welk plezier zou het WEL doen me brengen? (wat zou het stoppen met uitstellen je opleveren – nu en later? Wat is de winst als je het toch aangaat?
Wat levert het jou op als je het nu wel zou doen? Wat voor mooie resultaten zouden er mogelijk zijn wanneer je nu wel in actie komt? Je legt de focus op het positieve en zorgt ervoor dat je hersenen de leuke kant gaan zien van het wel doen, in plaats van het niet doen.
Als je de mail wel verstuurd, ben je trots op jezelf en kan het zijn dat je leidinggevende blij is dat je het hebt verstuurd. Hierdoor kan hij tijdig er mee aan de slag.
Doordat de leidinggevende blij met je is, kan het zo zijn dat hij je in de toekomst vaker gaat vragen voor bepaalde opdrachten. Hij vertrouwt en weet dat je goed werk levert, hierdoor wil hij je contract verlengen en zelfs salarisopslag geven.
Wellicht denk je nu ‘dit is een onrealistisch scenario’. Dat kan, maar vraag jezelf eens af hoe realistisch het is dat je leidinggevende direct boos wordt? Het is maar net welk scenario jij wil geloven. En waar jij in gelooft, daar handelt je lichaam naar.
4. Welke pijn brengt het niet doen me? (wat kost het je om dit uit te stellen, nu en later? Waar ga je spijt van krijgen?
Wat gaat het jouw kosten als je het niet doet? Wat kun je niet meer op de lange termijn als je er nu niks aan doet?
Ook hier mag je weer even out-of-the-box denken. Ik zal je een voorbeeld geven: Wanneer je die mail niet verstuurd, kan het zijn dat je baas echt boos op je wordt. Dit kan er voor zorgen dat hij je contract niet verlengt, je op straat komt te staan en je hierdoor je huur niet meer kunt betalen.
Je moet kleiner gaan wonen, krijgt daardoor veel ruzie met je partner en jullie gaan uit elkaar.
Ook dit scenario kan misschien wat onrealistisch aanvoelen. Maar wees je bewust dat 90% van de scenario’s die jij de hele dag uittekent over het algemeen niet uitkomen. Het leidt je alleen de weg, het stuurt je een richting op. Zorg er dus voor dat je scenario’s uittekent die jou de goede richting opsturen, in plaats van laten zitten waar je zit.
5. Wat is de eerste actie die jij kan doen de komende 24uur?
Wanneer je de focus hebt verlegd en je lichaam meer in de actiemodus komt, rest er nog één vraag. Wat kun jij direct voor eerste stapje zetten om met je uitstelgedrag aan de slag te gaan?
We pakken het voorbeeld van de mail er weer even bij: Als je bang bent om schrijffouten te maken, kun je vragen of bijvoorbeeld je partner de mail even wil doorlezen en de eventuele schrijffouten kan aanpassen.
Bij deze vragen is het belangrijk dat je ze vaak oefent. Merk je dat je hebt uitgesteld? Pak de vragen er even bij en neem ze één voor één door. Zoals bij alles, als je het vaak genoeg oefent, zal het op een gegeven moment vanzelf gaan en ben jij zelfstandig in staat al je uitstelgedrag aan te pakken.
Wil jij alvast een kickstart maken met uitstelgedrag? Download dan hier de masterclass over uitstelgedrag, het e-book met 52 tips! of schaf het boek ‘Vandaag begin ik echt’ van Karen Visser aan.
Nu je weet waar je uitstelgedrag vandaan komt, is het tijd voor actie. Welke technieken kun jij toepassen om met je uitstelgedrag aan de slag te gaan? Dat lees je in de volgende blog.
