Ik herinner mij nog goed dat mijn moeder mij de Libelle gaf. Dit moet een jaar of 10 geleden zijn geweest. Ik zat in de tijd enorm slecht in mijn vel en was kort daarvoor mentaal ingestort. Ik besloot mijn studie tijdelijk op te zeggen en weer bij mijn ouders in huis te gaan wonen. Ik trok het niet meer. Het was te zwaar geworden. Te lang had ik teveel van mijn lichaam en geest gevraagd en nu was het klaar. Ik was leeg. Dit was voor mijn moeder de reden om het weekblad aan mij te geven.
Artikel in de libelle
Deze Libelle was een aantal jaar oud en het ging niet om de Libelle zelf, maar om een artikel dat erin stond. Het ging over een jongen die dezelfde problemen als ik had ervaren. Een jongen die zich al zijn hele leven anders voelde dan de rest van de maatschappij, moeite had met concentratie en eindeloos uitstelde. Ik herkende bijna alles wat er in het artikel stond. En deze jongen bleek ADD te hebben. Er ging een wereld voor mij open.
Sinds dat moment is het een zoektocht geweest wat ADD nou eigenlijk voor mij betekend. Wat is ADD en wat is mijn persoonlijkheid? Wat kan ik niet en wat kan ik juist wel? Gebruik ik medicatie of toch juist niet? Wie ben ik eigenlijk? In het begin is dit onbewust een zoektocht geweest. De afgelopen jaren ben ik voornamelijk heel erg bewust naar op zoek gegaan. Ik wil je in deze blog meenemen in mijn visie op ADD(overigens geldt dit ook voor mijn kijk op ADHD).
ADD zien als gave
In het kort mijn visie op ADD: Het is een gave, mits jij je eigen blauwdruk kent, bereid ben keuzes te maken ten goede van deze blauwdruk en je zorgt dat de randvoorwaarden voldoen aan de wensen en behoeften van jouw lichaam en geest.
Ik hoor je denken: ADD, een gave? Ja, wat mij betreft wel. Mijn ADD stelt mij in staat om door maskers heen te kijken die mensen op hebben. Het geeft mij de hyperfocus voor dingen die ik echt leuk vind. Ik denk out-of-the-box en ben altijd op zoek naar een oplossing. Capaciteiten en vaardigheden waar ik heel blij mee ben en er voor zorgt dat ik het verschil kan maken.
Dit is hoe ik er nu tegenaan kijk, maar ik heb het jarenlang echt niet zo gezien. Eerder het tegenovergestelde. En wellicht dat jij op dit moment ook meer lasten dan lusten ervaart van jouw ADD. Dat is helemaal niet gek. Waarom niet?
Aanpassen doet pijn
Naar schatting heeft één op de tien mensen de beschikking over een ADD-brein, 10% dus. Zoals vaker het geval is, worden dingen ingericht zodat het voor de meerderheid werkt. Zo ook onze maatschappij en het schoolsysteem. Je krijgt vaak te maken met kritiek. Je wil er bij horen. Dit betekent dat je van jongs af aan al geconfronteerd wordt met systemen die niet (altijd) voor ons brein werken. En wat is een mens geneigd te gaan doen wanneer de grote meerderheid een bepaalde weg inslaat? Juist, aanpassen!
Een klein beetje aanpassen is geen probleem, dat moet ieder mens. Maar als jij dagelijks probeert jezelf aan te passen aan zaken die niet voor jou werken, dan raak jij verder verwijderd van jouw blauwdruk. Je gaat twijfelen aan jezelf, wordt onzeker en raakt teleurgesteld. En toch vraag je steeds weer van je lichaam en geest een bepaalde richting op te gaan die zij niet prettig vinden.
Wat is een blauwdruk?
Die blauwdruk, wat is dat eigenlijk? Iedereen is anders en dat maakt ieder mens uniek. We hebben verschillende karaktereigenschappen en een persoonlijkheid. Dit noemen we de blauwdruk van een mens, wie wij in de kern echt zijn. Wanneer je leefomstandigheden hier te ver van afwijken, dan ondervinden we problemen. Dit noemen we de gevolgschade. Je spreekwoordelijke emmertje loopt steeds verder vol. Hoe voller het emmertje, hoe minder je de potentie van je hersenen kan benutten. Hoe groter deze gevolgschade is, hoe minder levensvreugde je ervaart.
Bij die gevolgschade kun je denken aan faalangst, pleinvrees of negatief zelfbeeld. Door het constant aanpassen hebben we geen idee meer wie wij eigenlijk zijn. Dit gold dus ook voor mij. Ik had geen idee wie ik was en wat ik wilde. Ik had zoveel klappen te verwerken gehad, dat ik alleen nog maar bezig was hoe ik mij het beste kon gedragen in de maatschappij.
Mensen op een voetstuk plaatsen
Onlangs realiseerde ik mij bijvoorbeeld dat ik mensen jarenlang standaard op een voetstuk plaatste. Hiermee zorgde ik ervoor dat zij altijd beter waren dan mij, zodat het negatieve beeld dat ik over mijzelf had, altijd klopte.
Na verloop van tijd kwam ik er achter dat de ADD de voornaamste reden was dat mij beperkte in mijn doen en laten, maar voornamelijk die gevolgschade. Ik zag in dat ik voor zoveel dingen angstig was en door het op de ADD te schuiven, ik hier ook nooit mee aan de slag hoefde. Ik heb tenslotte ADD, en als je iets hebt, kun je dat niet kwijtraken, toch?
7 Aanpassingen voor een beter leven met ADD
De afgelopen jaren heb ik daardoor veel aangepast in mijn leven. Stapje voor stapje ben ik gaan kijken naar wat voor mij goed werkt. Wat goed is voor mijn lichaam en geest. Ook al is dat niet wat ‘gemiddeld’ is in de maatschappij. Ik wil je even meenemen in een kleine greep uit aanpassingen die ik heb gedaan:
- Werk: Na vele talloze baantjes, realiseerde ik mij dat ik een rustige omgeving moest werken. Ik wilde mijn eigen dagen kunnen indelen, en minimaal 80% van de tijd bezig zijn met dingen die mij energie geven in plaats van kosten. Ik heb zingeving nodig in mijn werk en er moet de mogelijkheid zijn om te groeien. Wanneer ik niet meer voldoende kan groeien, krijg ik te maken met onderprikkeling. En dat is funest voor mij. Uiteindelijk ben ik erachter gekomen dat ZZP’er voor mij het beste werkt. Ik deel mijn eigen dag in, maak zelf beslissingen en kan rust nemen op de momenten dat ik het nodig heb.
- Groepen: Ik heb gemerkt dat grote groepen voor mij niet heel goed werken. Jarenlang heb ik in vriendengroepen geleefd en heb mij daar nooit echt op mijn gemak gevoeld. Al die verschillende prikkels, verhalen en meningen vond ik heel moeilijk om te verwerken. Ik raak dan het overzicht kwijt en merk dat ik snel vermoeid ben. Ik heb dit probleem vaak opgelost door mijzelf te gaan verdoven met alcohol. Dan komen alle prikkels niet zo hard binnen. Inmiddels gaat mijn voorkeur uit naar maximaal 3 á 4 personen. Wanneer het hele goede bekenden zijn is 5 of 6 mensen ook prima. Wanneer het er onverhoopt toch meer zijn, probeer ik tijdig een break in te lassen of op tijd naar huis te gaan.
- Sporten: Dit is voor mij het allerbeste medicijn. Ik vind het leuk, het is gezond, geeft energie en het maakt mijn hoofd helder leeg. Een helder en leeg hoofd heb ik nodig om mijn werk als coach goed te kunnen uitvoeren. Ik heb een aantal jaar geleden afgesproken met mijzelf dat ik in de ochtend eerst wil bewegen voordat ik aan het werk ga. In het begin ging die heel erg moeizaam, inmiddels weet ik niet beter en wil ik niet meer anders.
- Positieve mensen: Ik ben vele jaren heel negatief geweest. Zag alleen maar de negatieve kanten van het leven, was pessimistisch en had veel commentaar op anderen. Met zulk gedrag trek je ook het zelfde type mensen aan. Ik kan dan heel erg mee gaan in die emoties. Ik heb juist mensen om mij heen nodig die mij steunen en complimenteren. Waar kritiek heel hard binnen kan komen bij mij, geldt dit ook voor complimenten. Wanneer ik complimenten krijg, dan heb ik soms het gevoel dat ik vlieg. Er komt stroom aan energie vrij. Voor mij is het dan ook enorm belangrijk dat ik mensen om mij heen verzamel die mij aanmoedigen, motiveren en zorgen dat ik durf te blijven groeien. In dit artikel schreef ik al eerder wat je kan doen aan een positieve mindset.
- Rust: Iets waar ik jaren niet aan deed. Ik ging maar door. Ik wilde overal bij zijn. En deed niet waar mijn hoofd juist enorm veel behoefte aan had: Rust pakken. Door de vertraagde prikkelverwerking waar bij ADD heeft ons brein iets vaker rust nodig dan gemiddeld. Sinds een aantal jaar pak ik die rust nu ook. Dit doe ik door te mediteren, te wandelen en vooral niet alles vol te plannen. Mijn maandag is mijn futureday, ook wel uitloopdag genoemd. Die dag mag ik alles doen waar ik zin in heb. Daarbij weet ik dat ik altijd één dag in de week vrij heb gepland, mocht mijn schema in de week ervoor in de soep zijn gelopen. Dit zorgt voor enorm veel rust bij mij. Daarnaast zijn mijn werkdagen ook niet helemaal volgepland, hooguit voor 70%. Mijn hersenen doen niet altijd wat ik wil en zijn niet elke dag even fit. Hierdoor heb ik tijd en ruimte nodig voor mijzelf. Wanneer ik dat niet heb, komt er direct onrust in mijn lichaam.
- Zingeving, uitdaging en doelen: Ik ga er goed op als ik weet waarvoor ik iets doe. Ik moet het gevoel hebben dat het iets toevoegt. Het moet mij uitdaging en toekomst bieden. Hierdoor werk ik vaak met doelen. Doelen die ik zelf bedenk en waar ik enthousiast van word. Door deze duidelijke en concrete doelen weet ik welke richting ik op ga en het zorgt ervoor dat ik niet direct mee ga in alle impulsieve gedachten en ideeën die ik heb. Wanneer ik deze doelen behaal, dan maakt het mij extra trots, aangezien het mijn doelen zijn. Dit boek is een aanrader om te leren op een effectieve manier doelen te stellen.
- Omarmen van mijn ‘tekortkomingen’: Ooit las ik een boek over iemand met ADD. Hij is succesvol zakenman met een eigen bedrijf. Hij accepteer zijn mindere kanten en zorgt dat hij hiervoor ondersteuning heeft. Sindsdien probeer ik zoveel mogelijk te doen waar ik goed in ben en bij dingen waar ik wat minder aanleg voor heb vraag ik steun of besteed ik uit. Ik kan niet alles, en dat is niet erg.
Neem je ADD serieus!
De grootste verandering is geweest dat ik mijn ADD serieus ben gaan nemen. In het beginperiode na mijn diagnose ging ik gewoon op dezelfde voet verder. Ongezonde eten, drinken en niet sporten. Hierdoor veranderde er niks. Ik gebruikte destijds wel medicatie en merkte dat ik mij daardoor wel beter kon concentreren, echter at ik daardoor ook slecht en werd ik ook een stuk vlakker. Daarnaast wist ik dat er in medicatie een stof zit, methylfenidaat, die nauw verwant is aan amfetamine. Vanwege deze redenen heb ik besloten dat ik geen medicatie meer wilde gebruiken en ben ik er mee gestopt.
Dit is een keuze van de lange adem, maar ik wilde aan mijzelf bewijzen dat ik een goed leven zou kunnen leiden zonder medicatie. Ik ben persoonlijk van mening dat mijn lichaam en geest prima zijn, alleen niet altijd even goed functioneren in de maatschappij waarin wij leven.
Wel of geen medicatie?
Betekent het dan dat ik tegen medicatie ben? Nee, zeker niet. Ik ken veel voorbeelden van mensen die er enorm veel baat bij hebben (gehad) en elk persoon is anders. Ik vind dat je voor jezelf moet overwegen of je medicatie wil gaan gebruiken. Wel ben ik van mening dat je meer aan je leven moet aanpassen als je goed om wil kunnen gaan met je ADD, dan alleen het gebruik van medicatie.
Mijn oplossing om een succesvol leven te leiden met ADD? Wees bereid om tijd, geld en energie te investeren in jezelf. Wees bereid om keuzes te maken en wees eerlijk tegen jezelf. Ondanks dat je een ADD-brein hebt die niet altijd makkelijk is om te hebben, ben je altijd nog zelf verantwoordelijk voor je leven. De dag dat ik de verantwoordelijkheid pakte over mijn eigen leven, veranderde er een hoop, in positieve zin.